ธาตุลูกฆ่าแม่ วัดทุ่งสะเดา บ้านสะเดา ตำบลตาดทอง อำเภอเมืองยโสธร จังหวัดยโสธร

      ธาตุลูกฆ่าแม่ วัดทุ่งสะเดา เป็นธาตุที่มีตำนานเล่าขานมานานเรื่องลูกฆ่าแม่ เนื่องจากมีธาตุสององค์ แต่เหลือตั้งอยู่เพียง ๑ องค์

      โบราณสถานสำคัญในวัดทุ่งสะเดาประกอบด้วยเจดีย์ก่ออิฐถือปูนจำนวน 2 องค์(ที่ตั้งอยู่ใกล้กัน) องค์แรกเหลือเพียงฐานบางส่วน ส่วนองค์ที่สองมีสภาพสมบูรณ์ จากการขุดค้นทางโบราณคดีพบฐานแท่นบูชาของเจดีย์องค์แรกยื่นเข้าไปใต้ฐานเจดีย์องค์ที่สอง อันเป็นหลักฐานว่า เจดีย์องค์ที่เหลือเพียงฐานนั้นได้สร้างก่อน หลังจากพังทลายลง จึงสร้างเจดีย์องค์ที่สองทับลงบนส่วนฐานของเจดีย์องค์แรก นอกจากนี้ในปี พ.ศ.2525 ชาวบ้านยังขุดพบโบราณวัตถุในไหจำนวน 4 ใบใต้ฐานเจดีย์องค์ที่สองด้วย โดยมีพระพุทธรูปไม้ปางสมาธิ พระพิมพ์ เศษกระดูก กล้องยาสูบ และเครื่องถ้วยจีน ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่วัดทุ่งสะเดา

      ลักษณะสถาปัตยกรรมของเจดีย์องค์ที่มีสภาพสมบูรณ์นั้น เป็นทรงบัวเหลี่ยมในผังแปดเหลี่ยมตามศิลปะพื้นถิ่นอีสาน กำหนดอายุในพุทธศตวรรษที่ 23 มีส่วนฐานเป็นชั้นหน้ากระดานขนาดเล็กเรียงลดหลั่น(เพื่อรับฐานบัว)และมีชั้นคล้ายบัวหงายขนาดใหญ่ ถัดขึ้นมาเป็นบัวแปดเหลี่ยมรับกับปลียอดและฉัตร อันเป็นลักษณะเจดีย์ที่นิยมสร้างในเมืองหลวงพระบางและเวียงจันทร์เช่นกัน

      กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานธาตุก่องข้าวน้อย วัดทุ่งสะเดา ในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 27 กันยายน 2479 โดยเจดีย์องค์ที่มีสภาพสมบูรณ์(องค์ลูก)ได้รับการบูรณะครั้งหลังสุดในปี พ.ศ.2555 ขณะที่เจดีย์องค์ที่เหลือเพียงส่วนฐาน(องค์แม่)ได้รับการบูรณะครั้งหลังสุดในปี พ.ศ.2537